Montréal Üniversitesi’nin hazırladığı ‘Montréal Yapay Zeka’nın Sorumlu Geliştirilmesi Beyannamesi’ yayımlandı. Québec Araştırma Fonu ile iş birliği içinde hazırlanan beyannamede, Yapay Zekâ (AI)  sistemlerinin izlemesi gereken prensipler ve öneriler yer aldı.

Bir yıldan uzun bir süre boyunca vatandaşlara, uzmanlara, siyasetçilere, endüstri hissedarlarına, sivil toplum kuruluşlarına ve mesleki cemiyetlere danışılarak yürütülen çalışmalar ve araştırmalar Yapay Zekâ’nın geliştirilmesi için etik kurallar bütününü ortaya çıkardı. Kullanıldığında sağladığı sosyal faydanın yadsınamaz olduğu Yapay Zekâ, önemli bilimsel ve teknolojik bir ilerlemedir. Ancak, Yapay Zekâ’nın gelişimi etik zorluklar ve sosyal riskler de oluşturmaktadır. Yerel, ulusal ve uluslararası düzeydeki çeşitli kamu ve özel paydaşlar ve politika belirleyicilerin görevi, Yapay Zekâ’nın geliştirilmesi ve uygulanmasının temel insani kapasitelerin ve amaçların korunmasında ve yerine getirilmesindeki uyumu sağlamaktır.

Montreal Üniversitesi’nin Yapay Zekâ konusunda birçok atılımın kalbinde yer aldığını belirten Montréal Üniversitesi Rektörü Guy Breton “Bilimsel, yasal, ekonomik ve politik alanlardan oluşan geniş bir araştırmacılar ve liderler ağının şu andaki sosyal ve ahlaki zorluklar etrafında birleştiğinden memnunum. Konuyla ilgisi olan herkesi bildiriyi okumaya ve imzalamaya davet ediyorum. Böylelikle seslerini duyurabilirler.” dedi.

Yapay Zekâ sistemlerinin izlemesi gereken 10 prensip

• Yapay Zekâ Sistemleri’nin (YZS) gelişimi ve kullanımı tüm canlı varlıkların sağlığının gelişimine izin vermeli.
• YZS insanların otonomluğu göz önünde bulundurularak ve insanların kendi hayatlarının yanı sıra çevreleri üzerindeki kontrolünün artırılması hedefi ile geliştirilmeli.
• Mahremiyet ve özel hayat, YZS’nin veri toplama ve arşivleme sistemlerinin müdahalesinden korunmalı.
• YZS’nin gelişimi insanlar ve jenerasyonlar arasındaki birlik bağlarını korumaya uyumlu olmalı.
• YZS anlaşılabilirlik, savunulabilirlik ve erişilebilirlik kriterlerine uygun olmalı ve demokratik incelemeye, tartışmaya ve kontrole tabi olmalı.
• YZS’nin geliştirilmesi ve kullanımı, adil ve eşitlikçi bir toplumun oluşturulmasına katkıda bulunmalı.
• YZS’nin geliştirilmesi ve kullanımı, toplumun sosyal ve kültürel çeşitliliğini korumakla uyumlu olmalı ve yaşam tarzı seçimlerini ve kişisel deneyimleri kısıtlamamalı.
• YZS’nin gelişimine katkıda bulunan her insan, en uç örnekleri göz önünde bulundurarak YZS kullanımının ortaya çıkaracağı muhtemel kötü sonuçları öngörmek için temkinli olması ve bunların önüne geçmek için gerekli önlemleri alması gerekir.
• YZS geliştirilmesi ve kullanımı, karar alma sırasında insanların sorumluluğunu azaltmaya katkıda bulunmamalıdır.
• YZS geliştirilmesi ve kullanımı gezegenin çevresel sürdürülebilirliğini sağlayacak şekilde yürütülmelidir.

Beyanname’nin etik çerçevesi dahilinde dijital geçişi tamamlayacak yönergeler önermek amacıyla, bu prensiplere bağlı olarak geliştirilen öneriler ise şu şekilde:

• Yapay Zekâ’nın ve dijital teknolojinin kullanımı ve bunun toplumsal etkilerini inceleyip araştıracak bir organizasyon kurulmalıdır.
• Sorumlu uygulamaları teşvik eden, YZS’nin denetlenmesi ve sertifikalandırılması için uygun bir politika yerleştirilmelidir.
• Dijital teknolojiler konusunda vatandaşların daha fazla güç sahibi olması için, anlayış, eleştirel düşünme, saygı ve sorumluluğu öğreten eğitimlere erişime destek verilmeli böylece sürdürülebilir dijital topluma aktif katılım teşvik edilmelidir.
• Sektör hissedarlarının YZS kullanımı, tasarımı ve geliştirilmesine dair eğitimi çok disiplinliliğe ve etik kurallarına yatırım yapılacak şekilde yeniden gözden geçirilmelidir.
• Yapay Zekâ’nın kapsayıcı olarak geliştirilmesini teşvik etmek ve YZS gelişimi ve uygulanması hakkında muhtemel taraflılığı ya da ayrımcılığı önlemek üzere çeşitli mevcut kurumsal kaynakları kullanan, kapsamlı bir strateji uygulanmalı.
• Demokrasinin, siyasi uçlar için bilgi manipülasyonundan korunması amacıyla, vatandaşların kandırılması ve siyasi manipülasyonunu engelleyecek bir sınırlama stratejisi uygulanmalı. Ayrıca siyasi fişlemeyle mücadele için geliştirilecek bir strateji ile demokratik kurumlar ve bilgili vatandaşların sağlıklı bir şekilde işlemesi sağlanmalı.
• Düşük ve orta gelirli ülkeler suistimal edilmeden dünyanın farklı bölgelerini dâhil etmeyi hedefleyen, saldırgan olmayan bir uluslararası gelişim modeli uygulanmalı.
• YZS’nin ve diğer dijital teknolojilerin gelişimi ve kullanımının güçlü çevresel sürdürülebilirlikle uyumlu ve çevresel krizlerin çözümündeki gelişmelere olanak sağlayan bir kamu/özel sektör stratejisi uygulanmalı.

Kaynak: phys.org/