Suni zekânın sağlamış olduğu ilerlemeler, ebediyen ve yaşam boyu çevrimiçi olarak var olabileceğimiz dijital ölümsüzlüğü mümkün kılabilir.

Ölümden sonrasında hayata devam etmenin değişik bir versiyonunu tecrübe etmek ister miydiniz? Data, fikir ve hatta kişiliğimizin sayısal olarak oluşturulduğu yeni bir kavram olan “arttırılmış sonsuzluk” bu imgesel gerçeğe dönüştürebilir.

Toronto Ryberson Üniversitesi ve MIT Medya Laboratuvarı araştırmacıları, her gün ürettiğimiz verilere suni zekâ uygulanması durumunda, düşüncelerimizi yalnız fizyolojik ölümden kurtarmakla kalmayıp bununla birlikte sanal bir varlığa aktarabileceğimizi iddia ediyorlar. Sadece bu yapının sonraki informasyon öğrenme süreçlerinin yeni verilerin girilmesi ile mümkün olabileceğini belirtiyorlar.

Medya Laboratuvarını ziyaret eden bilim insanı, Ryerson Üniversitesinin Dijital Medya Departmanı araştırma ve yenilik direktörü olan Dr. Hossein Rahnama, bu senenin ilerleyen dönemlerinde arttırılmış sonsuzluk mevzusunda bir yazı yayınlamayı planlıyor. Bununla birlikte mobil uygulamalar vesilesiyle müşterinin nerede ve iyi mi kullandığına bağlı olarak bulut tabanlı bir hizmet geliştiren Flybits‘in kurucusu olan Rahnama nihai hedefinin “dijital kimliğinizi dışa vurarak yaşam ile ölüm arasındaki boşluğu kapatmak” bulunduğunu söylüyor ve ekliyor:

“Fizyolojik varlığınız ölebilir fakat insanlara yardım etmek ve mirasınızı gelişen bir varlık olarak muhafaza etmek edecek halde dijital varlığınız yaşamaya devam eder.”

Ortaya atılan bu düşünceler, bilim kurgu filmlerindeki benzer biçimde ütopik görünebilir  sadece bu temel fikirlerin bir çok, daha azca iddialı yollarla aslına bakarsanız uygulanmış durumda. Son birkaç senedir araştırmacılar, büyük miktardaki verileri çözümleme etmek, kalıpları belirlemek ve bunlar hakkında tahmin yapmak için makine öğrenme sistemlerini ve uzman sistemleri aslına bakarsanız kullanıyorlar. Amazon yada Netflix ‘in satın almak isteyeceğiniz yada beğenebileceğiniz şeyleri önermesine olanak tanıyan şey de bu.

Rahnama, yaptığımız her şeye buna benzer bir teknik uygulamak istiyor. Dijital formun geliştirilmesiyle ölüm ötesinden bizlere yöneltilen sorulara yanıt bulmak için algoritmalar yaratılabilir, “kuşaklar arası toplu istihbaratın yeni bir formu” ortaya koyulabilir.

Rahnama, “Vefat eden bilim adamları ya da politikacılara sorular sormak, dijital sonsuzluk sistemleri kanalıyla 30 ya da 40 yıl içinde mümkün olacak… Ronald Reagan ‘ın profilini etken edebileceğimizi ve ona Donald Trump hakkında ne düşündüğünü sorabileceğimizi bir düşünün!”

Artırılmış sonsuzluk, fikir ve fikirlerimizin devam etmesi anlamına gelir ve başımızı Futurama’da (TV Show) yer edinen Richard Nixon benzer biçimde bir kavanoza koymamızı da gerektirmez (Fotoğraf: 20th Century Fox)

Düşüncelerimizin, vücudumuzun toz haline gelmesinden sonrasında yaşayacağı fikri yeni bir düşünce değildir. “Tekillik” teriminin babası olan Ray Kurzweil, 2045 yılına kadar beyinlerimizin bir bilgisayara yüklenebileceğini ön görüyor. Sadece bunun iyi mi yapılacağı mevzusunda, Rahnama benzer biçimde, açık bir plana haiz değil. Açıkçası teknoloji, işin kolay kısmı. Sadece dijital ölümsüzlüğü yakalamak, bir miktar sıhhatli şüpheciliğin yanı sıra veri gizliliği mevzusundaki bazı ürkütücü zorlukların üstesinden gelmeyi gerektiriyor.

Dijital mirasçınızı seçin 

Rahnama, düşük maliyetli veri depolama sistemleri, web bağlantılarının çoğalması, nispeten ucuz bilgisayar gücü ve gittikçe artan suni zekâ araçları yardımıyla bugün teknik olarak arttırılmış sonsuzluğun mümkün bulunduğunu söylüyor. 

Ona nazaran, bu konudaki en büyük engeller ise yeterince veri toplamak, tüm veriyi erişilebilir kılmak ve elbet veriyi korumaktır. Zira bir suni zekâ sistemi, ne kadar oldukca veriyle beslenirse o denli verimli çalışır. Eğer hala hayattaysanız söylediğiniz ya da düşündüğünüz şeyler hakkında güvenilir tahminler yapmak için, arttırılmış sonsuzluk makinesi, toplumla olan ilişkilerinizden tutun da blog girişlerinize, toplumsal medya yayınlarınız, fotoğraflarınız, metinleriniz ve elektronik postalarınıza hatta kahvaltıda ne yediğinize (ve arkasından tweet ettiklerinize) kadar oldukca büyük miktarlardaki kişisel verilere gereksinim duyacaktır.

Rahnama’nın ifadesine nazaran, “Geçmişte bunu yapamazdınız şundan dolayı birisi hakkında bu kadar sofistike öngörüde bulunabilecek sayısal imkanımız olmamıştı.” Rahnama ek olarak “Bundan 50 ya da 60 yıl sonrasında, bireysel olarak zettabayt [1 trilyon gigabayt] veri toplayan bir çağa erişilmiş olacaktır. Bu kadar verilerle ne yapabilirsiniz? Bu verileri alıp dijital varisinizi seçmek için kafi tahmin modeline haiz misiniz? Ölümden sonrasında sizi temsil edebilecek bir şey var mı?” sorularıyla arttırılmış sonsuzluk terimini sorgulamıştır.

Örgütlerin ortak bilgeliğine dokunan uzman sistemler aslına bakarsanız mevcuttur. The Ross Super Intelligent avukatları, IBM’in suni zekâya haiz bilgisayarları olan Watson’u yasal belgeleri taramak ve avukatlara yasalarla ilgili çeşitli soruları yanıtlamak için kullanıyor.

Rahnama, bireyler için arttırılmış sonsuzluğun yaygınlaşmasının 15-25 yıl içinde olacağına inanıyor. Bu konudaki ana sorun, her insanın ürettiği bu bireysel verilerin ana sahibi kim olacak? Rahmana ‘nın emek verme planına nazaran, bireyler kendi bilgilerini denetim etmeli ve elinde bulundurmalılar sadece Rahnama, Google ve Feysbuk benzer biçimde şirketlerin yanı sıra oldukca sayıda devlet kurumunun bu duruma isteksiz olabileceğini düşünüyor.

Rahnama, “Bu hizmetlerin yaygınlaştırılması için, aslına bakarsanız hakkınız olan gizlilik terimine yönelik örgütlenmelerin olması icap ettiğini” ifade ediyor. Ek olarak “Verilerin, yalnız siz ve sizin güvendiğiniz insanlara erişime açılması ve bu tarz şeyleri bir miras olarak bırakabileceğiniz kendi mülkünüzün olması” icap ettiğini ifade uyarma ediyor.

Kısmen de olsa veri toplama ve verilerin denetimi mevzularındaki araştırmaları teşvik etmek için arttırılmış sonsuzluk projesini yarattığını, hemen hemen ortaya çıkmamış verilerin oluşturduğu tsunamilerle uğraşan politikalar ürettiğini söylüyor.

Makinedeki olmayan ruh 

Arttırılmış sonsuzluk konseptine gelen tepkileri öğrenmek için öteki suni zekâ uzmanlarıyla iletişime geçtik. Bazıları ihtiyatla, bazıları ise kuşkuyla yaklaştı.Gartner ‘da başkan yardımcısı olan araştırmacı Van Baker’e nazaran, kuramsal olarak söylediğiniz şeyi gerçekleştirebilmek için her şeyi kaydetmek, bunu bir suni zekâ modeli ile beslemek ve algoritmik sorulara yanıt verebilecek bir yaklaşım geliştirilmek mümkün olabilir.

Zendesk’in başkan yardımcısı Adrian McDermott ise “arttırılmış sonsuzluk terimi,  muhtemelen en iyi ihtimalle kendi kişiliğinizin sığ bir kopyası olurdu. Zira insani durumların makineler tarafınca yorumlanmasının zor olabilir” demektedir.

“Hakikaten yeniden eden kalıpların toplamı mıyız? “Bazı bilim adamları, artmış sonsuzluk terimi hakkında kuşkuludurlar.” (Fotoğraf: Alamy)

Gene onun ifadesiyle arttırılmış sonsuzluk vesilesiyle “olası bir robot inşa edilebilir” sadece arttırılmış sonsuzlukla oluşturulmuş bu robotun bir bilinci olması imkansız. Makinelerin içinde ruh yoktur. Bu robot muhtemelen yaptığımı hatta söylediğim her şeyi hatırlardı fakat fikirleri olmazdı, yaratıcı olmazdı. Dolayısıyla önemsiz bir şey olurdu.

Catalist, bilim adamı ve araştırmacı Jeremy Pickens ise özetle “Suni zekâ, makine öğrenmesi ve büyük verilerin anlaşılma şekli, büyük miktardaki verilerin oldukca yaygın ve yeniden eden kalıplara dönüştürülmesiyle iyi bir halde çalışmalıdır. Fakat ben insan tecrübesinin bilhassa suni zekâya indirgenebileceğini sanmıyorum. Hakikaten yeniden eden kalıpların toplamı mıyız? Bir ihtimal yanılıyorumdur fakat her yıl kendimi değişik bir insanmışım benzer biçimde hissediyorum… Bunu bilgisayarın sentezlemesi gerekiyor, daha ilkin görmediği yeni davranışlar üretmesi gerekiyor.” Dolayısıyla “bunun oldukca uygun bulunduğunu düşünmüyorum” diye yazıyor.

Sadece hepimiz bu mevzuda şüpheci değil. Bilgisayar bilimleri bölümünün eski başkanı olan Alireza Sadeghian, informasyon işlem gücü ve bilişsel bilimdeki ilerlemeler göz önüne alındığında, eski talebesi ve şu an meslektaşı olan Dr. Rahnama tarafınca ortaya koyulan bu akıllı sistemin mümkün olabileceğini söylüyor. Ek olarak ekliyor:

“Eğer Albert Einstein’ın zihnini muhafaza etmiş, sistemini donatmış ve korumuş olsaydık elde edeceğimiz cevapların oldukca doğru olabilirdi. Fakat bu biçim sistemleri kullanmanın, kişisel anılarımızı korumak için daha iyi olacağını düşünüyorum. Artık bizimle beraber olmayan sevdiğimiz biriyle, öteki taraftan da insanların vefat etmiş olan aile üyelerinin Feysbuk sayfalarını ziyaret etme biçimi benzer biçimde bir görüşme yapma kabiliyetini hayal edin. Bu teknoloji, insanlığa hizmet açısından katkı sağlayacak, bu mükemmel bir şey olacak”.

Dan Tynan

Tercüme Mert Küçükvardar

Kaynak: The Guardian