Robotlar için bir zafer haberi ile karşınızdayız. Bir federal mahkeme, yapay zekâya sahip bir makinenin mucit olabileceğine karar verdi. Bu karar, dünya çapında bir yıllık hukuk mücadelelerinin ardından geldi.
Karar, bu yılın başlarında dünya genelinde 17 farklı ülkede patent başvuruları yapmaya başlayan Surrey Üniversitesi hukuk profesörü Ryan Abbot’un yıllarca süren arayışının hemen ardından geldi. Çalışmaları yapay zekâ ve hukuk arasındaki kesişime üzerine odaklanan Abbot tarafından, 2019’da The Artificial Inventor (Yapay Mucit Projesi) adlı proje başlatılmıştı. Bu proje kapsamında DABUS olarak adlandırılan bir sistem için 2 patent başvurusunda bulunulmuştu. Ayarlanabilir bir yemek kabı ve acil durum işaret ışığı olan icatların patentleri, mucit olarak DABUS’u gösteriyordu.
Dr. Stephen Thaler tarafından geliştirilen DABUS adlı sistem, “yaratıcılık motoru” olarak tanımlanıyor çünkü sahip olduğu trilyonlarca ağ sayesinde büyük fikir ve icatlar öne sürebiliyor.
Fakat geçen yıl ABD Patent ve Ticari Marka Ofisi (USPTO), bir yapay zekânın patent başvurusunda mucit olarak listelenemeyeceğine karar vermişti. Ülkenin mevcut patent yasalarına göre, yalnızca “gerçek kişiler”e izin vardı. Kısa bir süre sonra, Thaler USPTO’ya dava açtı ve Abbott onu davada temsil etti. Yalnız Amerika değil, birçok ülke yapay zekânın mucit olamayacağını söyleyerek patent tekliflerini geri çeviriyordu Avrupa patent ofisi sözcüsü 2019’da BBC’ye verdiği bir röportajda, DABUS gibi sistemlerin ülkenin mevcut yasalarına göre yalnızca “bir insan mucit tarafından kullanılan bir araç” olduğunu söyledi. Avustralya mahkemeleri başlangıçta yapay zekâ mucitlerini de tanımayı reddetmiş ve bu yılın başlarında ABD’de olduğu gibi patentlerin yalnızca insanlara verilebileceğini belirtmişti.
Avustralya’nın da tutumu bu yöndeydi ta ki Jonathan Beach tarafından mahkeme kararının bozulmasına kadar. Avustralya Federal Mahkemesi’nden Beach’in yeni kararına göre, DABUS bir patent için ne başvuru sahibi ne de hibe alan olabilir ancak mucit olarak listelenebilir. Bu durumda, diğer iki rol, DABUS’un tasarımcısı Thaler’a kalıyor.
Beach, yaptığı açıklamada “İkimiz de yaratıldık ve yaratıyoruz. Bizim yarattıklarımız neden yaratamasın?” dedi.
Avustralya mahkemesi kararını neyin değiştirdiği belli değil, ancak Güney Afrika’nın bununla bir ilgisi olabilir. Beach’tan bir gün önce, Güney Afrika Şirketleri ve Fikri Mülkiyet Komisyonu (South Africa’s Companies and Intellectual Property Commission), DABUS’u yukarıda bahsedilen gıda kabının mucidi olarak resmen tanıyan ilk patent ofisi oldu.
Çeviren: Elif Akçay
Kaynak: https://gizmodo.com/australian-court-rules-that-yes-ai-can-be-an-inventor-1847394182
