Yeni bir virüsten kaynaklanan bulaşıcı bir hastalık olan COVID-19 ülkelerde yayılmaya devam ederken koronavirüsü önleyici bir aşı hala bulunamadı. Sosyal mesafe kuralları ve sokağa çıkma yasakları yanında yapılması ve yapılmaması gerekenler de gündemi meşgul etmekte.

COVID-19 ile mücadelede büyük bir adım olduğu düşünülen Apple ve Google ortaklığı ise koronavirüs takip sistemi geliştirdiklerini açıkladı. iOS ve Android işletim sistemleri için gönüllülük esasında işleyecek bu sistemde kullanıcılar verileri Bluetooth Low Energy (BLE) aracılığıyla paylaşabilecek. Teknoloji devlerinin gönüllü takip sisteminde birbirlerine yakın olan telefonlardaki veriler kullanılacak. Halk sağlığı otoritelerinin resmi uygulamaları bu verilere erişecek ve uygulamayı indiren kullanıcılar kendilerine COVID-19 teşhisi konulduğunda bunu bildirebilecek. Sistem aynı zamanda virüs bulaşmış bir kişiyle yakın temasta bulunması durumunda kullanıcıya uyarı da verecek.

Apple ve Google, iOS ve Android API’larını mayıs ayı ortasında tanıtacak. Temas izleme sisteminin Covid-19 için en umut verici çözümlerinden biri olduğu söylense de dijital gözetim teknolojisini kullanmak büyük gizlilik endişelerini de gündeme getiriyor. Örneğin bu haftanın başlarında Amerikan Sivil Özgürlükler Birliği, kullanıcıların telefon verileriyle izlenmesiyle ilgili endişelerini dile getirdi.

GPS verilerinin kullanılmasının aksine Bluetooth planının insanların fiziksel konumlarını takip etmediği vurgulanıyor. Temel olarak yakındaki telefonların sinyallerini 5 dakikalık aralıklarla alma ve aralarındaki bağlantıları bir veri tabanında depolamaktan söz ediliyor. COVID-19 testi pozitif çıkan kişi uygulamayı bundan haberdar ettiğinde kişinin yakınında bulunan telefonlara uyarı gidiyor. Sistem ayrıca, verilerini paylaştıktan sonra bile kişilerin tanımlanmasını önlemek için bir dizi adım atmakta. Uygulama, Bluetooth üzerinden bilgi gönderirken statik bir anahtar yerine anonim bir anahtar yayını yapıyor ve bu anahtarlar gizliliği korumak için 15 dakikada bir çevrime giriyor.

Yöntemin hala potansiyel zayıflıkları var. Kalabalık yerlerde temas olmasa dahi yakın diye başkalarına uyarı giderek endişelere sebep olabilir. Ayrıca, bir kişinin ne kadar süre virüse maruz kaldığı da net olarak tespit edilemeyebilir.

Apple ve Google hâlâ halk sağlığı yetkilileri ve diğer paydaşlarla nasıl çalıştırılacağı hakkında konuşmakta. Bu sistem muhtemelen eski moda iletişim izleme yöntemlerinin yerini alamayacak ancak milyarlarca insanın zaten kullandığı bir cihaz kullanmak ek hizmet sunabilir.

 Elif Akçay

Kaynak

• https://www.theverge.com/2020/4/10/21216484/google-apple-coronavirus-contract-tracing-bluetooth-location-tracking-data-app