Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Yönetim Kurulu Başkanı Celal Beysel, Türkiye’deki kalkınma ajanslarının gücünü yerelliğinden alması gereken kurumlar olduğunu belirterek, “Merkezi ağırlıklı bir yapı, bu ajansların varoluş gerekçelerinden biri olan yerel dinamiklerin harekete geçirilmesini daha baştan engeller” dedi.
Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Yönetim Kurulu Başkanı Celal Beysel, Türkiye’deki kalkınma ajanslarının gücünü yerelliğinden alması gereken kurumlar olduğunu belirterek, “Merkezi ağırlıklı bir yapı, bu ajansların varoluş gerekçelerinden biri olan yerel dinamiklerin harekete geçirilmesini daha baştan engeller” dedi.
Adana Seyhan Oteli’nde düzenlenen “Türkiye’deki AB Sürecinde Planlı Kalkınma ve Türkiye’de Kalkınma Ajanslarının Önemi” konulu toplantıya konuşmacı olarak katılan Beysel, kalkınma ajanslarının doğru biçimde yapılandırıldığında, bölge dinamiklerini harekete geçirebileceğini belirterek, gelişmiş ülkelerin kalkınmasında yerel kalkınma ajanslarının büyük rolü olduğunu söyledi. Ajansların başarılı bir büyümeyi sağlayabileceğine dikkat çeken Beysey, “Gerek Amerika Birleşik Devletleri, gerekse Avrupa Birliği, gelişimlerini, siyasal ve bürokratik engellerden uzak bir felsefe ile verimli bir şekilde harekete geçirilmesine borçludurlar. Yakın tarih gösteriyor ki, gelişmiş ülkelerin kalkınmasında bölgesel kalkınma ajanslarının rolü büyük olmuştur. Kalkınma ajanslarının doğru biçimde yapılandırılması ve başarıyla çalışmaları durumunda bölgelerarası eşitsizlik azalacak, gelir dağılımı dengesi daha adil bir yapıya kavuşacaktır. Bu ajanslar doğru çalışırsa yalnızca bölge insanı, bölge KOBİ’leri, bölge ekonomileri değil, bölgelerdeki gelişme sayesinde Türkiye ekonomisi kazanç sağlar ve dengeli, sürdürülebilir büyüme yönünde önemli adımlar atar” dedi. Kalkınma ajanslarının doğru çalışabilmesi ve kuruluş mantığının tam olarak uygulanabilmesi açısından yasallaşma sürecinden itibaren bazı yönlerini eleştirdiklerini belirten Beysel, kalkınma ajanslarının merkeziyetçi yapıdan uzak kurumlar olması gerektiğini ifade etti. Baysal, “Kalkınma ajanslarında eleştirdiğimiz ve pilot bölge ile ilgili kararlarda da uygulandığını gördüğümüz bazı noktalar var. Kalkınma ajansları gücünü, yerelliğinden alması gereken kurumlardır. Merkezi ağırlıklı bir yapı, bu ajansların varoluş gerekçelerinden biri olan yerel dinamiklerin harekete geçirilmesini daha baştan engeller. Ülkemizdeki kalkınma ajansları kanununa baktığımızda, verimliliği azaltacak gereksiz merkeziyetçi yapılanmayı görmek mümkün. Yönetim kurulu başkanlarının valilerden oluşması, bir yandan zaten işleri başından aşkın valilerimize ek yük getirirken, diğer yandan yerel hareket kabiliyetini azaltıcı bir faktördür. Bu yapıyla kalkınma ajanslarının ülkemizin gelişmesinde bir fark yaratmasının zor olduğu görüşündeyiz. Bazı önemli eksikleri dile getirmemize rağmen kalkınma ajanslarının bölgesel kalkınmanın lokomotifi olacağına şüphemiz yok” diye konuştu.
Devlet Planlama Teşkilatı DPT Müsteşarı Ahmet Tıktık ise, merkezden yerele olan anlayışın, yerelden merkeze doğru yönlendirilmeye çalışıldığını belirterek, “1970’den sonra bölgesel kalkınma programları devreye soktuk. Ancak, 30 yıl bize bazı aksayan yönlerimiz olduğunu gösterdi. Merkezden yerele olan anlayışı yerelden merkeze doğru yönlendirdik. Ankara’nın çok eksikleri, hataları var. Ancak, hazinen üzerinde de çok yük var. 60 milyar dolar dış borç bulunuyor. Bunun vadesinde ödeme yükümlülüğü var. Bir ekonomist olarak yereldeki bilgi ve deneyime saygı gösteriyoruz. Bu açıdan kalkınma ajanslarına önem veriyoruz. Mevcut yapı merkeziyetçi yapı olarak algılanmamalı. Aslında yerel sivil toplum örgütlerini yansıtan bir yapıdır. Yerel aktörlerin de etkin olarak yer almasın istiyoruz. Zamanla bununla ilgili revize çalışmaları da yapılacaktır. Kalkınma ajanslarındaki başarı Adana ve Mersin’deki başarıyla olacaktır” şeklinde konuştu.
“BÖLGELER ARASINDAKİ GELİŞMİŞLİK FARKI BAŞARILI BÜYÜMEYİ GÖLGELİYOR”
Doğu Akdeniz Sanayici ve İş Adamları Dernekleri Federasyonu (DASİFED) ve Adana Sanayici ve İş Adamları Derneği (ADSİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Onatça da gelişmiş ülkelerin kalkınmasında çok önemli rol üstlenmiş kalkınma ajanslarının Türkiye’de yıllar sonra uygulamaya geçecek olmasının memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, ajanslarda kamunun daha üstün rol almasını eleştirdi. Onatça, “Bölgesel potansiyel ve dinamiklerin harekete geçirilmesini sağlayacak kalkınma ajanslarının gelir dağılım ve bölgesel eşitsizliklerin giderilmesi çerçevesinde son derece önemli bir işlev yapacağına inanıyoruz. Türkiye ekonomisi son dönemde rekor seviyede bir büyüme gerçekleştiriyor. Ancak, bölgeler arasındaki gelişmişlik farkı başarılı büyümeyi gölgeliyor. Türkiye’nin kalkınmasını ya da planlamasını sadece merkezden tasarlamanın doğru olmadığı ortadadır. Örneğin, merkezden planlanan teşvik modellerinin bölgelere arzu deline kalkınmayı sağlamadığını hepimiz öğrendik. Kalkınma ajansları bünyesindeki kentlerle, bu kentin potansiyelleri ile yerel kaynakları daha etkin kullanarak kendi kaderini kendi belirleyecek reformları daha süratli yerine getirebilmeleri açısından önemli katkı sağlayacaktır” dedi.
Kalkınmanın gerçekçi yapılabilmesi için sivil toplum kuruluşlarının etkin bir biçimde bu planın içinde yer alması gerektiğini belirten Onatça, “Gerek çıkarılan yasa, gerekse ilk 2 kalkınma ajansının kuruluş yapısına baktığımızda, yönetim kurulunda merkezi yapının son derece kamu ağırlıklı olduğunu görüyoruz. Özellikle birden fazla ilden oluşan bölgelerdeki yönetim kurullarında özel sektör ve sivil toplum örgütü temsilcisi bulunmamaktadır. Kamunun yanısıra siyasi ağırlık da ön plana çıkmış olacak. Kalkınma ajanslarında belediye başkanları, il genel meclisi üyelerinin bir siyasi partimizin temsilcisi olacağını düşünüldüğünde uzun vadeli plan ve çalışmalarda sıkıntıların yaşanacağı aşikardır” diye konuştu. Adana-Mersin Kalkınma Ajansı Başkanı Adana Valisi Cahit Kıraç ise, kalkınma ajansına 1 yıl kendisinin 1 yıl ise Mersin Valisi Hüseyin Aksoy’un dönüşümlü olarak başkanlık yapacağını hatırlatarak, “Bu görevi en iyi şekilde yerine getirerek, illerimizin gelişmesini sağlayacağımıza inancımız tamdır” şeklinde konuştu. Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı Macit Özcan da, merkeziyetçi anlayışın kalkınma ajansları üzerinde etkili olmaması gerektiğini belirterek, “Mersin’de bir araziyi park yapmak için 3 yıldır uğraşıyoruz. Bir başka araziyi ise kapalı yüzme havuzu yapmaya çalışıyoruz. Ancak hiç bir türlü cevap alamıyoruz. Mersin’e hafif raylı sistem yapılması için başvurumuz oldu fakat hafif raylı sisteme Mersin’de gerek görülmediği cevabını aldık. Bunların tamamı bürokrasinin yavaş işlemesiyle ilgilidir. Bu nedenle yerel sorunların bunun gibi toplantılarda konuşulması gerekiyor” dedi.
Toplantıya, Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Aytaç Durak, Mersin Valisi Hüseyin Aksoy, Mersin ve Adana’dan çeşitli ilçe ve beldelerin belediye başkanları, çok sayıda iş adamı ve sivil toplum örgütü temsilcileri katıldı.
Kaynak: İhlas Haber Ajansı / Ekonomi
