Akıl sağlığına adanmış çevrim içi forumlardan büyük çözümler bekleyen takipçiler, zamanla büyük hayal kırıklıkları yaşamaktadırlar. İnsanların forumları takip etmekten ziyade sağlıklı beslenme, düzenli spor yapma, sağlıklı yaşam sürme gibi konulara ilgi duymaları ve bu konularda pratik uygulamalar geliştirmeleri kendilerine sağlıklı ve dengeli bir yaşam konusunda daha çok yardımcı olacaktır. Onlarca yıllık dijital sağlık uygulamalarını kapsayan yaygın kullanımlarına rağmen çevrim içi forumların, sosyal destek sağlama kapasitesinin ötesinde sağlık konusunda yararlar sunduğu açısından hala bir fikir birliği sağlanamamıştır (Naslund vd., 2016). Baskın sosyal medya platformlarına karşı artan güvensizlik döneminde, forumlar zihinsel sağlık yardımına ne ölçüde aracılık ediyor ve sağlık için olanak sağlayan yerler olarak görülüyor, bu hala tüm dünyada tartışılan bir konudur (Duff, 2012).
Sağlık sorunlarının teşhis edilmesinde ve ivedilikle tedavi edilmesinde teknolojinin yardımıyla daha hızlı olumlu neticeler almak mümkün. Hastalık semptomlarını teşhis edebilen akıllı telefon ve tablet uygulamalarının, Nesnelerin İnterneti’nin, büyük verinin, dijital sağlık taramaları ve dijital sağlık hizmetlerinin, mobil acil müdahale ekiplerinin, çevrim içi manevi danışmanlık hizmetleri ve çevrim içi intihar önleme sistemlerinin, zihinsel sağlık ve tedavi bilgilerini geliştirilerek insanlığın hizmetine sunulmak üzere bir araya getirilmesine “biyo-duygusal-dijitalizm” adı veriliyor.
Nesnelerinde bedenlerin içinde ve dışında kendilerine özgü bir canlılığa ve güce sahip olduğu gerçeği dinamik bir biyo-duygusal-dijitalizm ağı olarak öznelliği yeniden düşünmemiz gerektiği gerçeğini bir kez daha karşımıza çıkarmaktadır (Lupton 2019). Abilify MyCite’ın vaka çalışması gösterir ki vücut kimyasal salgıları, akıl sağlığı teşhisleri ve sensörler, akıllı telefonlar ve akıllı sağlık uygulamaları arasındaki ayrılmaz ilişkiyi ortaya koyar.
Biyo-duygusal-dijitalizm, biyolojiye karşı bir güç olarak değil daha çok telafi edici bir güç olarak tutunmaktadır ve böyle görülmelidir. Biyoloji ile kesişme noktalarını göz önünde bulundurarak gelişen teknolojileri analiz etme fikri, verileri hem güçlü hem de etkin hale getirmektedir. Bu nedenle, biyo-duygusal-dijitalizmi kavramsallaştırmanın amacı biyolojiden vazgeçmek demek değildir. Abilify MyCite vakası, öznelliğin insan deneyimi ile sınırlı olarak anlaşılmaması gerektiğini bilakis Nesnelerin İnterneti gibi konuları da yakından ilgilendirmektedir.
Yeni materyalizm, dijital akıl sağlığında öznellik dönüşümlerini analiz etmek için üretken bir teorik mercek sunar (Lupton 2019). “Biyo-duygusal-dijitalizm” kavramı, akıl sağlığı ve hastalıkları deneyimlerinin de teknolojik yeniliklerle hayata geçirildiğini doğrulamaktadır. Teknolojiyi vücudun canlılığının içine yerleştiren Abilify MyCite; dijital uyarıcılar, sensorlar, Nesnelerin İnterneti, akıllı sağlık programları yardımıyla hastalıkların erken teşhisinin mümkün göründüğünü böylece ortalama insan ömrünün uzayabileceğini ve daha sağlıklı nesiller için önemli bir dijital yatırım yapılmasının gerekliliğini vurgulamıştır. Dijital ruh sağlığının sağlanabilmesi için hastanın bilgilerinin saydığımız bu teknolojik programlar yardımıyla düzenli olarak aile hekimlerine anında iletilmesi doktorlara önemli bir bilgi akışı sağlayacaktır.
Ruh hastalıklarına yardımcı olabilmek için öncelikle hastanın ailesinin, aile geçmişinin, yakın ve uzak çevresinin, arkadaşlarının, geçirdiği rahatsızlıkların ve travmaların çok iyi analiz edilmesi, teknolojinin yardımıyla bu bilgilerin anında uzmanlara aktarılması tedavi sürecinin hızlandırılması açısından çok önemlidir. Akıl hastalıklarının fizyolojik sebepleri ne olursa olsun akıl hastaları, teknoloji yardımıyla biyolojik ve sosyal yönlerden incelenerek gözlemlenebilir ve böylece elde edilen veriler ruh doktorlarına ve psikologlara anında gönderilerek akıl hastalıklarının tedavilerini sağlayabilecek yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine katkı sağlanabilir. Abilify MyCite’ın vaka çalışmasında benzersiz olan, teknolojinin nasıl özneler haline geldiği ve öznelerin nasıl zihinsel sağlık teknolojilerinin “aktif canlandırıcıları” haline geldiği konusu bilim çevreleri tarafından ilgiyle karşılanmıştır (Seaver, 2017). Bizler sadece dijital ruh sağlığı sistemleri için veri üreticileri olmamalıyız. Dijital akıl sağlığının getireceği yeniliklerle daha sağlıklı bir insan neslinin varlığına katkıda bulunmak bilimin yardımıyla mümkün gözükmektedir.
Halil İbrahim İşbilici
Kaynak: https://spir.aoir.org/ojs/index.php/spir/article/view/11127/9758
