Peki, cinsiyetsiz ebeveynlik ne anlama geliyor?

5 Mayıs’ta Grimes ve Elon Musk’ın ilk çocukları XÆ A-12[1] dünyaya geldi. Grimes ve Musk’ın cinsiyetsiz ebeveynlik tarzını imleyen bu sembol dolu ismin anlamı[2] ve telaffuzu[3] ile ilgili spekülasyonlarla internet çalkalandı.

Grimes daha önce bir YouTube canlı yayını sırasında “hayatlarında nasıl hissedecekleri konusunda onları cinsiyetlendirmek istemiyorum” dedi.

Cinsiyetsiz ebeveynlik veya bir çocuğa özel “erkek” veya “kız” etiketleri, kıyafetler, oyuncaklar veya diğer toplumsal cinsiyet ipuçlarını yüklemeden yetiştirmek cinsiyet-belirleyici partilerin, pembe ve mavi bebek kıyafetlerinin bol olduğu bir dünyada hala oldukça yeni bir kavram.

Ancak Grimes ve Musk gibi, giderek daha fazla ebeveyn, çocuklarının algılanan sosyal normlar dışında kimlikler geliştirmesine izin veren bu tarzı benimsiyor.

Kişinin cinsiyeti genelde toplumsal normlara göre oluşur

Sosyal normlar, bir kişinin cinsiyetini dış görünüşüne göre çıkarsadığımız bir dünya yaratmıştır. Ancak cinsiyet durağan değildir. Üstelik mutlaka görünüme de dayanmaz. Daha çok, toplumun, makyaj yapmak, belirli kıyafet türlerini tercih etmek veya belirli bir ses türüne sahip olmak gibi kadınlar veya erkekler için karar verdiği özelliklere dayanır.

İnsanlar bu özellikleri cinsiyet tahmini için kullanırlar ancak bu kişinin cinsiyet kimliğiyle eşleştiği anlamına gelmez.

Doğumda cinsiyeti belirlenen birçok çocuk, daha sonra bu cinsiyetle özdeşleşmediklerini ancak buna uyacak şekilde yetiştirildiklerini fark ederler. Bir kişi ayrıca herhangi bir cinsiyetle veya cinsiyet karışımıyla özdeşleşmediğine karar verebilir. Bu onların cinsiyete bağlı/uyumlu olmadıkları anlamına gelir.

İngiltere’deki Surrey Üniversitesi’nden “cinsiyet kimliği” alanında araştırmalar yapan Harriet Tenenbaum’a göre araştırmalar iki yaşına kadar olan çocukların cinsiyetlerinin biri ya da öteki olduğuna dair ipuçlarını edindiklerini gösterir. Tenenbaum New York Times’a verdiği demeçte, bu yaştaki çocuğun cinsel organ kavramını kavrayamasa da farklı saç uzunlukları, kıyafet stilleri ve diğer cinsiyet belirteçleri olan insanları gördüğünü ve kendi varsayımını oluşturmaya başladığını belirtiyor.

Bu nedenle bitkiler, kitaplar ve oyun çadırları ile canlı bir cinsiyetsiz alan yaratmak, küçük çocukların geleneksel cinsiyet rollerini öğrenmelerini önlemenin ve bunun yerine kendi kimliklerini oluşturmalarının bir yolu olabilir.

Cinsiyetsiz ebeveynlik birçok farklı şekillerde yapılabilir

Ebeveynliğe cinsiyet açısından tarafsız bir yaklaşım benimsemenin tek bir yolu yoktur ve farklı ebeveynler farklı yöntemler deneyebilirler.

Ebeveynler Elizabeth ve Sean Scotten, her iki cinsiyeti de içermesi için bebeklerini Elliot Claire olarak adlandırdılar. Scotten, New York Times’a verdiği demeçte şöyle söylüyor:

“Geleneksel olarak daha erkeksi bir isim ile daha kadınsı bir ismin yan yana gelmesini sevdik.”

Doğumda cinsiyetinin kız olarak belirtilmesine rağmen Scottens, bebeğin bu iki ismin herhangi bir kombinasyonunu yaşlandıkça cinsiyet kimliğine uyacak şekilde kullanabileceğini söyledi.

Ayrıca cinsiyetten bağımsız bir kreş oluşturdular. “Erkek” veya “kız” anlamına gelen mavi veya pembe renk şemasına bağlı kalmak yerine, Scottens, aile değerlerine daha fazla odaklanan cinsiyetsiz bir kitap teması kullanmaya karar verdi.

Bazı ebeveynler diğer insanlara karşı çocuklarından belirli bir cinsiyete ait olarak bahsetmez. Bazıları çocuklarıyla kullandıkları dile dikkat eder ve çocuklarına atıfta bulunurken cinsiyetten bağımsız ifadeleri tercih eder.

Kentucky Üniversitesi Psikoloji Bölümü Başkan Yardımcısı Christia Spears Brown Parents.com’a verdiği röportajda;

“Kızlarımla birlikte ‘hadi kızlar, arabaya binelim’ demiyorum”, “gerçekten özel olarak ihtiyaç duyulmadığı sürece dilimde etiket kullanmıyorum”

dedi. Brown, cinsiyetsiz ebeveynlik yapmanın başka bir yolunun, çocuklara cinsiyetlerine bakılmaksızın yardımcı olduğunu düşündüğünüz becerileri öğretmek olduğunu söyledi. Örneğin sadece kızınıza nasıl temizlik yapıldığını ve oğlunuza çim biçildiğini öğretmek yerine, oğlunuza ve kızınıza temel pişirme, temizlik ve bahçe işi becerilerini öğretebilirsiniz.

Cinsiyetsiz ebeveynlik zor olabilir çünkü yaygın olarak uygulanmaz

Sadece birkaç ABD eyaleti, ebeveynlerin bebeklerine doğumda belirli bir cinsiyet atamak istemediklerini belirtmek için cinsiyet açısından tarafsız “X” etiketini kullanmalarına izin vermektedir.

Parents.com daha önce bildirdiğine göre, ebeveynler bütün eyaletlerde çocuklarının doğum belgesi için bir cinsiyet seçmelidir.

Dış dünya, sadece erkekler veya kadınlar için tasarlanmış banyolar, giyim mağazalarındaki erkek ve kadın bölümleri ve renk şemasına göre hangi oyuncakların erkek ve kız çocukları için olduğunu belirten oyuncak koridorlar da dahil olmak üzere cinsiyete dayalı ipuçları ile doludur. Bu ipuçlarından tamamen kaçınmak imkansızdır ancak ebeveynler evde cinsiyetsiz bir temelden başlayarak çocukların kendi başlarına neyi tercih ettiklerine karar vermelerine yardımcı olabileceğini söylemektedir.

Yazar: Julia Naftulin

Çeviren: Duygu Aydemir

Kaynak: https://www.insider.com/what-is-gender-neutral-parenting-grimes-elon-musk-baby-2020-5

———————————

[1] Ancak Grimes, çocuklarının adındaki 12 rakamını “Xii” roma rakamı ile değiştirdiklerini Instagram’da duyurdu. Böylece çocuklarının şuanki adı X Æ A-Xii olmuştur (bkz. https://www.theguardian.com/technology/2020/may/25/elon-musk-grimes-change-baby-name-roman-numerals-look-better)

[2]“X”, “bilinmeyen değişkeni”  temsil ediyor. “Æ”, Çince sevgi anlamına gelen “Ai”’ye ve yapay zekaya; A-12 ise silahsız, savunmasız, sadece hızlı SR-17 ‘den geliştirilen en sevdiğimiz uçağa gönderme yapıyor dedi. “Savaşta harika ama şiddet içermiyor,” diye ekledi.  Ayrıca  “A” Grimes’in “Archangel” isimli en sevdiği şarkıyı imliyor (bkz. Resim 2)

[3] Musk “X harfi sadece X. Æ ise “ash” /ᴂʃ/ olarak telaffuz edilir. Ve sonra, A-12” şeklinde ismin telaffuzunu açıklamıştır. (bkz. https://news.sky.com/story/elon-musk-and-grimes-change-baby-x-ae-a-12s-name-due-to-californian-law-11994445)