Tüm hükümet işlevlerini dijitalleştirmesi ile bilinen Estonya, bu kez davaları robotlara emanet etmeye hazırlanıyor.
Robotlar ve yapay zekâ yavaş yavaş insanların yaptığı işleri devralmaya başlıyor. Düzenli tekrarlanan ve duygusal bağlam gerektirmeyen çeşitli işler, makineler tarafından daha ucuza yapılabiliyor. Hukuk da bu meslekler arasında. Yargıçların yerine robotların geçtiğini görmemize ise çok az kaldı.
Son yıllarda önemli dijital atılımlar yapan Estonya’da küçük çaplı davalar, yapay zekâ destekli robot hâkimler tarafından karara bağlanacak. Wired’ın verdiği habere göre, Estonya Adalet Bakanlığı ülkenin CDO’su (Chief Data Officer) Ott Velsberg’den bir robot hakim üretilmesini talep etmiş. Estonya’nın veri yönetimi ve BT alanındaki politikalarını düzenleyen Ekonomi ve İletişim Bakanlığı’nın kıdemli yöneticilerinden olan Velsberg, bu konuda yenilikçi bir proje oluşturulması için görevlendirilmiş. Bakanlığın istediği şey ise ülkede giderek yığılmakta olan ve bir türlü vakit bulunup da çözülemeyen küçük çaplı anlaşmazlık davalarına, robot hâkimin bakması.
Robot hâkimler, kararları önceden programlanmış algoritmalarına ve eğitimlerine göre alırken bu süreçte yasal belgeleri gözden geçirecek ve analizler yapacaklar. Yeni nesil hâkimlerin ilk aşamada 7.000 Euro’dan daha az tutarlı anlaşmazlıklara bakması bekleniyor. Hâkimlerin kararları yasal olarak bağlayıcı olurken, kişilerin kararlara itiraz hakkı bulunacak.
Henüz gelişim aşamasında olan projenin hayata geçeceği tarih ise belirsiz. Ancak ülkede Mayıs ayında robot hâkim çalışmasını da kapsayan geniş çaplı bir yapay zekâ projesine başlanması planlanıyor. Mayıs itibarıyla Estonya mahkemelerinde bu sıra dışı hâkimleri görmemiz olası. Gelişmeler oldukça dikkat çekici olsa da şimdiden hukuk dünyasının konuyla ilgili çeşitli çekinceleri oluşmuş. Bu çekinceleri ortadan kaldırmak için gelecek süreçte projenin hukukçuların tavsiyeleri doğrultusunda revize edilmesi planlanıyor.
Bugün 1.3 milyon nüfusa sahip olan Estonya, yeni teknolojileri benimseme ve dijitalleşme konularında öncü ülkeler arasında yer alıyor. Ülkenin sunduğu ‘e-vatandaşlık’ hakları, hükümet işlevlerinin ne kadar önemli bir bölümünün modernize edilmiş olduğuna küçük bir örnek. Ülke vatandaşları dijital kimlik kartları ile her türlü devlet kurumuna dijital ortamdan erişilebiliyor. Bu da hükümetin daha verimli ve hızlı çalışmasını sağlıyor. Örnek projelere uydu görüntülerinin incelenmesi ile tarım faaliyetlerinin optimize edilmesi veya ülkenin işçi bulma kurumunun CV tarama ve değerlendirmesi için yapay zekâ kullanması da gösterilebilir.
Kaynak: wired.com
