Ortalama birinin halüsinasyonel bir olay yaşaması için LSD, Psilosibin veya Meskalin gibi uyuşturucu grubundan ilaçlar kullanması gerekiyor. Ancak teknoloji sayesinde gelecekte halüsinasyonik deneyimler için ihtiyacımız olan tek şey, bir çift artırılmış gerçeklik gözlüğü olacak.

David Tal

 Artırılmış gerçeklik mi? O da ne?

Esasında artırılmış gerçeklik – AG (augmented reality), teknolojinin gerçek dünya üzerinde kullanılmasıdır. Bu teknoloji sayesinde gerçek dünya üzerindeki ögeler, dijital araçlarla birleşmekte ve algı boyutu değişmektedir.

Ancak bu durum gerçek dünyanın bir kopyası olan, simüle edilmiş bir gerçekliğin yer aldığı sanal gerçeklik (virtual reality-VR) ile karıştırılmamalıdır.

Artırılmış gerçeklik ile çevremizdeki dünyayı, gerçek zamanlı olarak algılayabiliriz. Bu durum gerçek dünyada daha iyi gezinebilmemize ve gerçeği zenginleştirmemize yardımcı olacak çeşitli, içeriğe dayalı bilgilerle harmanlanmış bir teknolojidir.

Bu konuda hala bir kafa karışıklığı içerisinde misiniz?

Bu teknolojiyi açıklamak biraz zor olabilir ama esasında AG, görselliğe dayalı bir araçtır. Aşağıdaki video size bu teknoloji hakkında bazı bilgiler verecek. Google gözlükleri toplumda henüz yaygınlık kazanmasa da bu teknolojinin günlük yaşamda ne denli faydalı olabileceğine yönelik ipuçlarını bizlere sunuyor.

Bu video ise bu teknolojinin 2030’lu yılların sonunda ve 2040’lı yılların başında nasıl olacağına yönelik fikirler sunan bir çalışmadır.

Artırılmış gerçeklik nasıl çalışır ve niçin kullanılır?

Artırılmış gerçeklik teknolojinin nasıl çalıştığı ve hangi komutları içerdiğine yönelik teknik bilgileri farklı kaynaklardan edinebilirsiniz. Bizim odaklanmamız gereken konu, bu teknolojinin günlük yaşamda nasıl bir şey olacağı ve onu nasıl kullanacağımız… Hayatımıza nüfuz eden “nesnelerin interneti” kavramında öğrendiğimiz üzere, çevremizdeki fiziksel nesnelerin günlük yaşama nasıl etki ettiği üzerine odaklanmıştık.

Artırılmış gerçeklik teknoloji ile devletlerin çeşitli verileri ürettiği ve aralarında paylaştığı bir ağın ortaya çıkacağından söz edebiliriz.

Ayrıca bizleri kuşatan kabloların çeşitli dönüşümlere uğrayacağı ve dokunmatik ekranların yerini akıllı yüzeyler, hologramları içeren teknolojilere bırakması mümkün… Şuan ki dokunmatik teknolojilerin artırılmış gerçeklik teknolojilerinin ilkel biçimleri olduğunu söyleyebiliriz.

Bahsettiğimiz AG teknolojisi, gözlerinizin üzerine (gözlük) takacağınız bir giyilebilir biçimindedir. Ve belki de bir gün gözlerin içine bile takılabilecek. AG teknolojisine ilişkin yaklaşım, teknoloji ve uygulamalar üzerine hazırlanan şu tabloya kısa bir göz atalım:

Duvarların arkasını görebilecek miyiz?

AG gözlükleri, web ile etkileşime girmenize, etrafınızdaki nesneleri ve çevreyi daha sorunsuz bir şekilde kontrol etmenize olanak tanır.

AG gözlüklerini kullanmak, görme düzeyini gerçeklik ötesine geçirir; bu teknolojiyle duvarların ötesine bakabileceğiz ya da havada duran çeşitli bilgileri web’de gezinir gibi kontrol edeceğiz. Aynı bir sihirbaz edasıyla göz açıp kapayıncaya kadar dijital bilgileri yönetebileceğiz, bilgisayarları ve klavyeleri yönlendirebileceğiz. Yazılı metinleri otomatik olarak çevirecek hatta işitme engellilerin işaret dilini kullanabilecek, günlük randevuları yürürken yönetebilecek, araç kullanırken seyahat talimatlarını da yine bu teknolojiyle gözümüzün önünde yönlendirebileceğiz. Bunlar AG teknolojisinin sunduğu olanaklardan sadece birkaçı.

AG, kültürü nasıl etkileyecek?

Belli nedenlerden ötürü AG teknolojisinin sahip olduğu olanakların kültürleri etkileyeceği açıktır. Kişisel yaşamlarımızda AG teknolojisinin hem sevdiklerimiz hem de yabancılarla olan etkileşimleri etkiyeceği açık:

• Örneğin AG teknolojisinin sahip olduğu ağ sayesinde, bir ortamda AG gözlüğü aracılığıyla yalnızca etrafınızdaki yabancıları fiziksel olarak görmekle kalmayıp aynı zamanda onlara ait kısa, biyolojik özelliklerinin görüldüğü çeşitli bilgi ve bağlantılar gözlerinizin önünde yer alacak.
• Yukarıdaki videoda da görebileceğiniz üzere, bir randevudayken buluşmanızla ilgili çeşitli yararlı bilgilere sahip olabileceksiniz.
• Gelecekte çocuğunuzla ilgili olarak okul dönüşünde sahip olduğunuz AG teknolojisi sayesinde ona baktığınızda, onda bir problem olup olmadığına yönelik uyarı işaretlerine sahip olabileceksiniz.

Profesyonel ortamlarda ise AG teknolojisi üretkenliğiniz ve girişkenliğiniz konusunda önemli bir yardımcı olacak:

• Örneğin çok önemli bir satış toplantısında potansiyeli olan önemli bir müşteri ile konuşuyorsunuz… AG gözlüğünüz, bu kişiyle olan iletişiminizin bir özetini ve şirketinizin performansı ve işlemleri hakkında size bilgi verecektir bu durum ürününüzü veya hizmetinizi olumlu yönde etkileyecek ve daha çok satış yapmanıza yardımcı olacaktır.
• Bir güvenlik teftişi uzmanıysanız üretim tesisinizde dolaşıp çeşitli boru ve makinelere göz atabilir ve her maddenin performans istatistiklerini anında elde edebilirsiniz.
• Hızlı bir sürücüyü durduran bir polis memuruysanız, AG gözlükleriyle sürücü plakasına bakmak, kişinin sürücü belgesini ve aracın üzerindeki geçerli belgelerine göz atmak daha kolay hâle gelecek ve daha bilinçli karar vermenize olanak sağlayacak.

Kültürel açıdan AR, kolektif bilinç ve pop kültürümüz üzerinde çarpıcı bir etkiye sahip olacaktır:

• Video oyunları, etrafınızdaki gerçek dünyanın üzerinde sürükleyici bir deneyim yaşamanıza, büyülü gerçekçilik duygusu yaratmanıza olanak tanıyan dikkat çekici bir örnek. Açık havada gördüğünüz kişilerin kaçmak zorunda olduğunuz zombilere benzediğini veya üstünüzdeki gökyüzünü kapsayan farklı tabakaya ait bir oyunu veya sokaklarda gezinen vahşi doğa hayvanlarını görmenize olanak sağlayan uygulamaları hayal edin.
• Bazı mobilya ve ev dekorasyon türleri için yeterli paranız yok mu? AG ile bu bir sorun olmaktan çıkıyor. Ev ve ofisinizi sadece AG vizyonunuzla görülebilen ve yönlendirilebilen dijital öğelerle süsleyebilirsiniz.
• Uçaktan mı korkuyorsunuz ya da egzotik seyahat için tatil fırsatınız mı yok? Gelişmiş AG ile neredeyse günlerce uzaklıktaki yerleri ziyaret edebileceksiniz.
• Yalnız mı hisseiyorsunuz? Sanal Asistanınızı-SA (virtuel assistant), AG ile birleştirin; sizi en azından ne giydiğiniz veya gördüğünüzle ilgili uyaracak hayali bir arkadaşa sahip olun.
• Elbette tüm bu AG olanakları göz önüne alındığında, AG yüzünden ciddi bir gerçeklik algısı kaybı ortaya çıkabilir. AG kullanıcılarının hangi gözlemin gerçek olduğunu ve hangilerinin gerçekliğini kaybettiğini görmesi zor olacak. Bu durum muhtemelen en çok video oyuncularını etkileyecektir.

Bunlar AG teknolojisinin mümkün kılacağı senaryolardan sadece birkaçı. Daha yüksek bir seviyede, AG’nın göstereceği güçlüklerin birçoğu son yıllarda akıllı telefonlara yönelik eleştirilere çok benzemektedir. Ayrıca, AG teknolojisi kullanan insanlar aslında gördükleri her şeyi kaydeden video kameralarla yürüdükleri için Google Glass ’da gördüğümüz gibi mahremiyetle ilgili büyük sorunlar ortaya çıkacaktır.

AG’nin ardındaki gerçeklik

Artırılmış Gerçeklik teknolojisinin arkasındaki gerçekliğe göz atıldığında tüm göstergeler, bu teknolojini birgün trilyon dolarlık bir endüstri hâline geleceğine işaret ediyor. Ve bu hakikaten gerçekleşebilir çünkü AG çevresindeki uygulamaların sayısı çok fazla: Eğitim öğretimden eğlence ve reklamcılığa, egzersiz ve sağlık bakımı gibi konulardan çok daha farklı alana kadar hepsi AG ’nin etki alanı içerisinde.

AG artışından en fazla fayda sağlayacak şirketler, bitmiş AG cihazlarını oluşturma, bileşenleri ve sensörleri tedarik etme ve yazılım uygulamalarını (özellikle AG sosyal medyası) yaratma ile ilgilenecekler. Bununla birlikte, AG ‘nin arkasındaki teknoloji hızlı bir şekilde gelişirken toplum da buna ayak uyduracaktır.

AG, ne zaman “gerçek” bir realite haline gelecek?

AG teknolojisinin tam anlamıyla ana akım haline gelmesi ne yazık ki uzun bir zaman alacak. AG, gelecek neslin oyun konsollarında, reklamcılıkta, eğitim ve endüstri gibi alanlarda pratik olarak ortaya çıkacak ancak yine de sınırlı kullanım alanı bulacaktır. AG teknolojisinin geniş ölçekte benimsenmesi ise bazı teknik ve kültürel faktörlere bağlı. Önce bunlara bir göz atalım:

• Birincisi, AG teknolojisinin kitleler arasında gerçek anlamda bir çıkarım yapabilmesi için, İnternet bağlantısının çoğu nüfus merkezinde yüksek bir düzeye ulaşması gerekir. AG cihazları, kullanıcılarına bağlamsal olarak gerçek zamanlı görsel bilgi sunmak için çevreleriyle sürekli olarak büyük miktarda veri alış verişinde bulunacağı için web trafiğinde büyük bir artış görülebilir.
• İnternet bağlantısına ilişkin olarak, akış yukarı bant genişliği adı verilen bir şey vardır. İnternet altyapımızın çoğu, verileri webden indirmek için oluşturulmuştur. Webe veri yüklemek söz konusu olduğunda mevcut altyapımız çok daha yavaştır. AG için bu bir sorundur çünkü çalışması için yalnızca nesnelerle ve etrafındaki insanlarla sürekli olarak iletişim kurmakla kalmaz, aynı zamanda kullanıcıların faydalı bulacakları çeşitli bağlamsal geri-bildirimleri oluşturmak için bu verileri web ile senkronize şekilde paylaşması gereklidir.
• Ayrıca gecikme sorunu var: Temel olarak AG ‘nin ne kadar hızlı çalışacağı değişkendir. Gözlerinizin ve cihazınızın size sunduğu görsel veriler arasında gecikme süresi çok uzunsa, AG bu verileri kullanmakta zorluk çekmeye başlar, aynı zamanda uzun süreli kullanım baş ağrısı ve baş dönmesine neden olabilir.
• Akıllı telefonlar gün boyunca yarıya indiğinde, özellikle de aktif olarak kullanılmadığında hayal kırıklığı kızgınlığa dönüşebilir. AG gözlüklerinin kullanışlı olabilmeleri için gün boyunca kesintisiz çalışması gerekir.

Altyapı ve teknik dezavantajlar bir yana, AG teknolojisinin genel kabul görmesi için aşması gereken birtakım kültürel engelleri karşısında bulacak:

• Ana akım AG ‘ye karşı ilk kültürel barikat, gözlüklerin kendisidir. Gerçek şu ki çoğu insan aslında gözlük takmayı sevmiyor. Kısa süreli güneş gözlüğü takıyorlar ancak gözlük takmak zorunda kaldıklarında (ne kadar modaya uygun olursa olsun) zorluk çekiyorlar. İşte bu nedenle AG teknolojisi gerçekten yaygınlaştırmak için kontakt lens boyutuna (önceki bölümlerde gördüğümüz videoya benzer şekilde) küçültmek gerekli. Bu durum mümkün olsa da önünde daha uzun yıllar var.
• Bir sonraki büyük engel gizlilik olacak. Bunu daha önce değinmiştik ancak tekrar etmeye değer: AG gözlükleri veya lensleri kullanma konusundaki gizlilik sorunları önemli bir yaygınlık kriteri olacaktır.
• AG önündeki en büyük kültürel engel, büyük olasılıkla nesiller arasındaki kopukluk olacaktır. AG gözlük / lenslerin kullanılması ve yaratacağı imkânlar halkın çoğuna kendini yabancı hissettirecektir. Tıpkı eski neslin bazen İnternet’le ve akıllı telefonlarla mücadele ettiği gibi, mevcut dönemin akıllı telefon kullanıcıları da AG teknolojisini rahatsız edici, kafa karıştırıcı ve hantal bulabilir.

Tüm bu zorluklar göz önüne alındığında, yaygın AG kabulünün ve akıllı telefonların yerini alması uzun sürecek gibi gözüküyor. Fakat AG, sonunda kitle pazarına girdiğinde nihai, uzun vadeli etkisini açığa çıkaracaktır. AG aracılığıyla gelecekteki İnternet kullanıcıları muazzam miktarda web verilerini görsel ve sezgisel olarak işlemek üzere eğitilecekler; gerçek ve sanal dünyaları tek bir gerçeklik olarak görmek ve etkileşimde bulunmak için eğitilecekler; metafizik ile anlama ve huzur eğitimi alacaklar.

Bu önemli çünkü ARTIRILMIŞ GERÇEKLİK sonrasında gelen şey, insan olmanın anlamını değiştirebilir. Ve her zamanki gibi bunun ne olduğunu tam olarak kavramamız için biraz beklememiz gerekecek.

Çeviri

Mert Küçükvardar

Kaynak: http://www.quantumrun.com/19.11.2015