Her nefis ölümü tadacaktır. Öyleyse geride bıraktıklarınız için işleri daha da zorlaştırmayın. Siz öldükten sonra, sizin yerinize şifrelerinizi, dijital varlıklarınızı ve sosyal medya profillerinizi kimin yöneteceğine nasıl izin vereceğinizi biliyor musunuz? Eğer ölüm sonrasında sosyal medya hesaplarınıza ve dijital varlıklarınıza ne olacağını merak ediyorsanız bu yazıyı okuyun.
Ölüm kaçınılmaz olduğu kadar kederli ve kasvetlidir de. Bugünlerde hayatımızın çoğunu çevrimiçi olarak yaşadığımız şu günlerde, biz öldükten sonra sevdiklerimizin dijital hesaplarımıza erişebileceğinden emin olmak her zamankinden daha önemli. Ölümünüzden sonra, şifrenizi sadece o bildiği için kripto para borsası müşterilerini 250 milyon dolar tokatlayan adamın tokatladıklarından biri olmayın.
Ölümünüzün ardından sevdiğiniz birinin kişisel hesaplarınıza erişim talep etmesinin birkaç yolu vardır ancak bu stresi yaşamak zorunda değiller. Bazı çevrimiçi hizmetler, yasal varislerinizi atamanıza veya hesabınız belirli bir süre kullanılmadığında erişim izni vermenize olanak tanır. Geride bıraktıklarınızın, siz öbür tarafa gittikten sonra işlerinizi yönetebildiğinden nasıl emin olacağınız aşağıda açıklanmıştır.
Acil Durum Kiti Hazırlayın
Parola yöneticileri; banka numaraları, kredi kartı numaraları ve geride bırakmanız gerekebilecek diğer önemli bilgiler dahil olmak üzere tüm dijital hesaplarınızın anahtarlarını barındırır. Bu hizmetler aynı zamanda onları sevdiklerinize aktarmanızı da kolaylaştırır.
Örneğin 1Password, kaydolduğunuzda herhangi birinin hesabınıza giriş yapması için ihtiyaç duyacağı tüm bilgileri içeren bir Acil Durum Kiti (Emergency Kit) oluşturur. Bunun çıktısını alın veya bir kopyasını bir USB sürücüsüne kopyalayın. Bir kilitli sandık gibi, vefat etmeniz durumunda sevdiklerinizin erişebileceği güvenli bir yere koyun.
Keeper kullanıyorsanız çevrimiçi kasanızı açın ve ardından Hesap > Hesap Acil Erişimi Yönet‘e gidin. Burada, acil durum kişileri olarak en fazla beş e-posta adresi ekleyebilirsiniz. Site ayrıca yedi günlük bir bekleme süresi ayarlamanıza izin verir. Bu nedenle hesabınızı bu süre içinde kullanmazsanız, kişilerinize bildirilir.
Aynısını Dashlane masaüstü uygulamasında Kişiler > Acil Durum > Yeni Ekle‘ye gidip bir acil durumda iletişime geçilecek kişinin e-posta adresini girerek de yapabilirsiniz. Ardından kişilerinizin kasanıza erişim talep edebilmesi ve otomatik olarak onaylanması için bir zaman aralığı belirleyin.
Peki, ya sosyal medya?
Sevdiklerinizin finansal bilgilerinize erişmesini sağlamak önemlidir, peki ya sosyal medya? Profilleri korumak önemsiz görünebilir ancak hayatlarımız giderek daha fazla çevrimiçi yaşanıyor. Bu hesaplar fiziksel fotoğraf albümlerinin, mektupların ve diğer hatıraların modern versiyonudur.
Facebook, hesabınızı anıtlaştıracak ve ölümünüzden sonra profilinizin küçültülmüş bir versiyonunu aktif tutacak bir yasal varis seçmenize izin verir. Anıt hesap (memorialized account), profilinizde vefat ettiğinizi belirten bir başlık gösterir, hesabınızı genel arama sonuçlarından kaldırır ve doğum günü hatırlatıcılarını kapatır. Gizlilik ayarları izin veriyorsa, arkadaşlar yine de zaman çizelgenize mesaj gönderebilir.
Yasal varisinizi ayarlamak için Ayarlar > Genel > Hafızalaştırma Ayarları > Düzenle‘ye gidin. Görüntülenen kutuya, yasal varis olmasını istediğiniz kişinin adını yazın ve Ekle‘ye tıklayın. Bu kişinin Facebook’ta zaten arkadaş olduğunuz biri olması gerekir. Onları seçilip seçilmedikleri konusunda uyarabilirsiniz. Onlara mesaj gönderseniz de göndermeseniz de yasal varis olarak eklenirler.
Yasal bağlantı kişisi yeni arkadaşlık isteklerini kabul edebilir, profilinizi ve kapak fotoğrafınızı değiştirebilir, anıtlaştırıldıktan sonra sabitlenmiş bir mesaj yazabilir ve daha fazlasını yapabilir. Bir hesabı, anıt hesaba dönüştürmek için birinin bu sayfaya giderek doğrudan Facebook ile iletişime geçmesi gerekir. Herkes bir hesabı anıtlaştırma için şikayet edebilir ancak yalnızca kişinin ölümünden önce veraset bağlantısı olarak belirlenen kişiye erişim izni verilir. Facebook, ölüm sonrası yasal varis atamayacaktır.
Ayrıca öldükten sonra hesabınızın devre dışı bırakılmasını da seçebilirsiniz. Anıtlaştırma Ayarları (Memorialization Settings) altındaki açılır pencereden siz öldükten sonra hesabınızın silinmesini talep edin.
Instagram‘da varis içerik tanımlayamazsınız. Arkadaşlarınız veya aile üyeleriniz, sizin ölümünüzden sonra Instagram’dan hesabınızı anıtlaştırmasını istemek zorunda kalacaklardır. Twitter ve LinkedIn de benzer hizmetler sunar.
Google, belirli bir süre hareketsiz kaldıktan sonra hesabınızın kontrolünü otomatik olarak atanmış bir kişiye devreden bir Etkin Olmayan Hesap Yöneticisi (Inactive Account Manager) sunar. Ayarlamak için bu sayfaya gidin ve Başlat’a tıklayın. Ardından, Google hesabınızın ne kadar pasif kaldıktan sonra devre dışı edileceğine karar verin (Varsayılan ayarlarda bu süre üç aydır. Bunun altına, telefon numaranızı ve başka bir iletişim veya kurtarma e-postasını ekleyin veya doğrulayın. Google, hesabınızı başka birine devretmeden önce bu numara veya e-posta yoluyla sizinle birden çok kez iletişim kurmaya çalışacaktır. İşiniz bittiğinde, İleri’ye tıklayın.
Üçüncü adımda, Kişi Ekle‘ye tıklayın ve hesabınızın kontrolünü vermek istediğiniz kişinin e-posta adresini girin ve İleri’ye tıklayın. Ardından, veri indirebilmelerine izin verdiğiniz her bir Google hizmetinin yanındaki onay kutusunu tıklayın. Tümüne erişim izni verebilir veya YouTube gibi belirli hizmetleri seçip seçebilirsiniz. İşiniz bittiğinde, İleri‘ye tıklayın. Ardından, kimliğini doğrulamaya yardımcı olması için kişinizin telefon numarasını ekleyebilirsiniz. Sonra Kaydet‘i tıklayın.
Bu bölümün altında Otomatik Yanıt Ayarla‘yı (Set Autoreply) tıklayın. Bu, hesabınız etkin değil olarak işaretlendikten sonra size e-posta gönderen herkese gidecek bir otomatik mesaj oluşturmanıza olanak tanır. Konu ve mesaj alanını, size e-posta gönderen kişilerin almasını istediğiniz mesajı yazın. Ayrıca Yalnızca kişilerimdeki kişilere yanıt gönder’i de tıklayabilirsiniz. İşiniz bittiğinde Kaydet‘i ve ardından İleri‘yi tıklayın. Son adım, “Etkin değil” olarak işaretlendikten üç ay sonra Google hesabınızı silmenize izin verecektir. İsterseniz bunu etkinleştirin, Planı Gözden Geçir‘e tıklayın, seçimlerinizi kontrol edin ve Planı Onayla‘ya tıklayın.
Önemli hesaplarda iki faktörlü kimlik doğrulama ayarladıysanız sevdiklerinizin ikincil kodları ele geçirmek için kullanıcı adınıza ve şifrelerinize ek olarak telefonunuza erişmesi gerekir. Seçeneklerden biri, güvenilir bir kişinin parmak izini veya yüzünü telefonunuza eklemektir.
iPhone Varisinizi Atayın!
Touch ID‘ye sahip bir iPhone‘u olanlar, Ayarlar > Dokunmatik Kimlik ve Parola > Parmak izi ekle’ye giderek fazladan parmak izi ekleyebilir. iPhone X veya üzeri bir telefonunuz varsa Face ID‘ye başka bir yüz ekleyin. İşte hepsi bu kadar.
iPhone’unuzda Touch ID veya Face ID ayarlanmış olsa bile, cihaz yeniden başlatılırsa veya 48 saatten uzun süredir etkin değilse telefonun parolasını girmeniz gerekeceğini unutmayın. Bu nedenle, o güvenilir kişiye şifrenizi de bildirmek iyi bir fikir olabilir.
Android seçenekleri ise sahip olduğunuz cihaza göre değişir ancak belirli cihazınız için hızlı bir Google araması sizi doğru yola sokacaktır.
Tüm bu adımlar atıldığında, verilerinizin büyük bir kısmına geride bıraktıklarınız tarafından kolayca erişilebilir olmalıdır. Ancak, her hizmet erişim sağlamanın düzenli bir yolunu sunmaz. Kullandığınız herhangi bir yedekleme hizmeti için oturum açma bilgilerini bir acil durum setine eklemeyi unutmayın. Aksi takdirde, çalışmanızı sevdiklerinizin kolaya erişebileceği harici bir sabit diske kaydetme alışkanlığı edinmek iyi bir fikirdir.
Windows PC’niz varsa, en önemli dosyalarınızın yedeğini kaydetmek için kullanabileceğiniz birçok yöntem vardır. Sevdikleriniz tarafından kolayca alınabilecek düzenli yedeklemeler yapmak için Windows’ta Dosya Geçmişini veya Mac’te Time Machine’i kullanabilirsiniz.
Son Vasiyetinizi Hazırlamalı mısınız?
Herkesin bir vasiyete ihtiyacı vardır ancak çevrimiçi olarak kolayca bir vasiyet oluşturabileceğinizi biliyor muydunuz? LegalZoom, Quicken WillMaker & Trust ve diğerleri gibi hizmetler, çok geç olmadan her şeyi yazmanıza olanak tanır. Ancak çevrimiçi bir vasiyet sizin için uygun mu? İşte son vasiyetinizi ve vasiyetinizi çevrimiçi yazmanın artıları ve eksileri.
Tüm bunlar size biraz bunaltıcı geliyorsa Cake gibi hizmetler, yaşam sonu bakımından anma hizmetlerine ve tüm eşyalarınızı kimin alacağına kadar her şeyi sizin için halledecektir.
Eric Ravenscraft
Çeviren: Şevki IŞIKLI
Kaynak
- https://www.pcmag.com/how-to/prepare-your-digital-life-for-your-death (May 21, 2021)
