Gelecek yıllarda hangi teknolojilerin yükselişe geçeceği bekleniyor? Bu teknoloji trendlerini 4 başlık altında değerlendiren Softtech’in “2021 Teknoloji Raporu”na bir göz atalım.
Rapor, “Teknolojilerin Geleceği”, “Finansal Teknolojiler”, “Sektörler, Dijitalleşme ve İnsan” ve “Girişimcilik ve Ekosistem” ana başlıklarında uzmanların öngörüleriyle hazırlanmış. Raporun temel amacı ise teknoloji trendlerinin, ilgili sektörlere etkisini ortaya koymak ve kullanım alanlarını değerlendirmek. 2021 Teknoloji Raporu’nda en yenilikçi içerik ise bir yapay zekâ tarafından oluşturulmuş. 2020 Mayıs ayında San Francisco merkezli OpenAl firmasının tanıttığı yapay zekâ olan GPT-3’ün makalesinin adı, Artırılmış Gerçeklik. Makaleyi raporun 34. sayfasında bulabilirsiniz.
Görseldeki teknoloji radarında da görüldüğü gibi 2020-2023 yılları Mobil Cihaz Dönemi olarak adlandırılmış ve bu dönem arasında; 5G, sesli asistan, uç yapay zekâ, sanal/dijital çalışma alanları, uzaktan çalışma, izleme teknolojileri, anında nokta atışı teslimat, sürdürülebilirlik ve çevre konuları öne çıkmakta. 2023-2028 yılları arasındaki Geçiş Dönemi’nde ise dijital göçebeler, yapay zekâ iş arkadaşları ve otonom araçlar var. 2028- 2036 yılları arasında radara; akıllı şehirler, dijital iş hayatı, kuantum yapay zeka ve temel gelir giriyor. 2036 – 2080 yıllarında Dijital Dönem’e doğru ise dijital gerçeklik, artırılmış insan ve insan ömrü, insansı yapay zeka ve yapay şirket konuları gündeme geliyor.
Uzaktan Çalışma
“Kovid etkisiyle kuvvetlenen uzaktan çalışma trendinin yeni normal adı verilen Kovid sonrası dönemde de kalıcı etkileri görülecektir.”
Evde çalışma, %13’lük bir performans artışına yol açtı; bunun yaklaşık %9’u vardiya başına daha fazla dakika çalışmaktan (daha az ara verme ve hastalık için izin almanın azalması) ve %4’ü dakika başına daha fazla çağrıdan (daha sessiz bir çalışma ortamına atfedilebilir) kaynaklandı. Ayrıca evde çalışanlar iş memnuniyetinin artığını ve daha az işten ayrıldıklarını bildirdi, ancak performansa bağlı terfi oranları düştü.
Dijital Göçebeler
“Uzaktan çalışma trendinin başka şehirlerden, hatta başka ülkelerden çalışmayı da içeren, dijital göçebe sayısında artışa neden olmasını beklemekteyiz.”
Sesli Asistanlar
“Fiziksel hayat ile dijital hayat arasındaki sınırların kalkması, dijital ortamlarla etkileşimde sesli asistanları ön plana çıkaracaktır. Sürekli olarak online olma ihtiyacı, insanlarda dijital yorgunluğa yol açmaktadır. İnsanların çalışma hayatları ile özel hayatları arasındaki geçişkenlik giderek artmaktadır. İnsanların özellikle Kovid sonrası dönemde fiziksel olarak daha dış ortamlarda çalışmayı tercih edeceğini değerlendiriyoruz. Bu tercihin, dijital yaşamla birleştiğinde, sesli asistanların kullanımını artıracağını da tahmin etmekteyiz.”
Sanal Çalışma Alanları
“İş hayatını kolaylaştıran ve dijital ortamda ortak çalışmayı sağlayan sanal ortam ve uyulamaların ön plana çıkması beklenmektedir.”
İş Hayatında Dijital Gerçeklik
“Oyun ve eğitim sektörlerinde sanal gerçeklik, sahada yürütülen yardımcı çalışmalarda ise artırılmış gerçeklik teknolojilerinin ön plana çıkması beklenmektedir.”
Orta ve uzun vadede, özellikle artırılmış gerçeklik ve sanal gerçeklik gibi araçların zamanla daha fazla devreye gireceği ve iş hayatında kullanımının artacağını değerlendirmekteyiz. Bu trendin öncelikle uzaktan artırılmış gerçeklik yeteneği olan akıllı gözlük gibi teknolojilerle uzaktan sahaya uzman desteği sağlama gibi senaryolarla ön plana çıkacağı, sonrasında ise iş hayatının diğer alanlarına doğru kayacağını düşünüyoruz. Sanal gerçekliğin ise oyun, eğitim ve medya sektörlerinde daha fazla tercih edilmesini beklemekteyiz.
Yapay Zekâ İş Arkadaşları
“Dijitalleşen iş hayatı eşliğinde oluşan verilerin yapay zekanın eğitiminde kullanılmasıyla, çalışanların verimliliğini artıran çözümler hız kazanacaktır.”
Sürekli Online Teknolojiler
“5G ve Starlink gibi proje ve teknolojilerin yaygınlaşması ile dijital yaşam çok daha kolaylaşarak yaygınlaşacak.”
5G sadece bağlantı hızı değil, aynı zamanda bağlantıdaki gecikme sürelerini de düşüren bir teknoloji olarak ön plana çıkmaktadır. 5G özellikle büyük şehirlerde dijitalleşmeyi hızlandıracaktır. Kapsama alanı sınırlı olan 5G teknolojisinin özellikle şehir dışı alanları çev- rim içine alması zaman alacaktır. Bu boşluğun Starlink gibi global kapsamı hedefleyen çalışmalarla desteklenerek kapatılacağını ve insanların bulundukları her yerde çevrim içi olabilecekleri bir yaşamın temellerinin atılacağını değerlendirmekteyiz.
Uç Yapay Zekâ
“5G ile birlikte internete bağlanan cihazların sayısının hızla artacağını ve yapay zekâ işleme teknolojilerinin bu cihazlar ve bulut arasında paylaşımlı gerçekleştirileceğini değerlendiriyoruz.”
Fiziksel yaşamın dijitalle beslenmesinin artacağını düşündüğümüz gelecekte, özellikle internete bağlı cihazların sayısında artış beklenmektedir. Akıllı gözlükler ve giyilebilir teknolojiler ön plana çıkarak hayatımızın bir parçası olmaya başlayacak. Oluşacak muazzam verinin 5G teknolojisi, bulut teknolojileri ve uç yapay zekâ teknolojilerinin eşliğinde işlenebileceğini değerlendiriyoruz. Bu sayede oluşacak inanılmaz miktarlardaki verinin anlamlı senaryolarda kullanımı mümkün olacaktır.
Akıllı Şehirler
“5G teknolojisi özellikle büyük şehirlerde daha hızlı devreye girerek akıllı şehir trendinin hızlanmasına imkân sağlayacaktır.”
İzleme Teknolojileri
“Dünya herkesin sürekli izlendiği ve takip edildiği bir dünya ile özgürlüklerin korunduğu bir dünyanın ayrım noktasına gelmektedir.”
Sürdürülebilirlik ve Çevre
“Amerika’da gerçekleşen iktidar değişimiyle birlikte, sürdürülebilirlik ve çevreye yönelik büyük fonlar oluşturarak seçici parasal genişlemeler gerçekleştirilmesi beklenmektedir. Bu trendin önümüzdeki yıllarda öncelikle yatırımları ve dolayısıyla ticari hayatı etkilemesi öngörülmektedir.”
Otonom Araçlar
“Otonom araçlar Tesla’nın önderliğinde diğer rakiplerin de yatırımlarına ağırlık vermesiyle hız kazanmaktadır.”
Önümüzdeki dönemde özellikle sürdürülebilirlik ve çevre bilincine yönelik artan teşviklerin, elektrikli otomobillerin beklenenden de hızlı yayılmasını sağlaması düşünülmektedir. Elektrikli araçların kullanımının artmasının, otonom araç teknolojilerine de hız kazandırması kaçınılmazdır. 5G ve uç yapay zekâ teknolojilerinin gelişmesinin, otonom araçların başarı oranlarını artırması beklenmektedir.
Uçan Arabalar
“Dijital yaşama geçişle birlikte, fiziksel özgürlüğün artışı sağlanarak ve insanların farklı mesafeler kat etmesinin yolu açılarak, uçan arabalar için de bir gelişim alanı yaratılacaktır.”
Yıllardır bilim kurguların ana konusu haline gelen uçan arabalar, özellikle otonom araçların artmasıyla, çok daha mümkün hale gelecekler. Havacılık düzenlemeleri ve uçuş teknolojisinin riskleri nedeniyle, bugüne kadar çok yavaş ilerleyen bu trendin, zamanla hız kazanmasını beklemekteyiz.
Anında Nokta Atışı Teslimat
“Kovid sonrası dönemde insanların istediği şeye istediği anda ulaşma arzusu giderek güçlenecektir.”
Kovid etkisiyle tedarik zincirleri ve lojistik hizmetlerindeki sorunlar bir anda görünür hale gelmiştir. Halihazırda özellikle yeni nesildeki istediği şeye istediği anda ulaşma ihtiyacını gören girişimler, aynı gün teslim hatta özellikle günlük tüketim ürünlerinde dakikalar içinde teslim gibi modellerde hizmetler sağlamaya başlamışlardı. Kovid döneminde bu girişimlere kurumlar da hızlı bir şekilde cevap vermeye çalıştılar. Amazon, Alibaba gibi teknoloji devleri de bu sektörlerdeki sorunlara direkt çözüm üretmeye odaklanmaya başladılar. Kovid sonrası ofislerin paylaşımlı hale geldiği, hibrit modellerle çalışıldığı, hatta bazı çalışanların dijital göçebe olarak hayatlarına devam ettikleri dönemde, daha yaratıcı teslimat yöntemleri ön plana çıkacaktır. Anında ve nokta atışı teslimat gibi yöntemler dışında, depolama ve teslimat noktalarının iş ortaklıklarıyla yaygınlaşmasını ve daha uygun fiyatlı yöntemlerin ortaya çıkmasını bekleyebiliriz.
Her Şeyin Hizmet Olarak Tüketilmesi
“Deneyimlere daha fazla öncelik veren ve stabiliteden uzak bir yaşamda, sahiplenmenin yerini her şeyin ihtiyaç anında hizmet olarak tüketildiği bir dünyaya bırakması beklenmektedir.”
Anında Üretim
“Üretimin, fabrikalarda minimum stokla sipariş üzerine gerçekleşmesinden, farklı materyaller ile 3D parça üretimine kadar geniş bir pencerede, anında üretim trendi güçlenecektir.”
Kuantum Yapay Zekâ
“Kuantum teknolojisi toptan bir değişimden çok senaryo bazlı olarak gelişecektir.”
Makine öğrenimi ve kuantum bilgisayar, kendi başlarına inanılmaz potansiyele sahip iki teknolojidir. Şimdi araştırmacılar onları bir araya getiriyor. Kuantum makine öğrenimi algoritmaları geliştirmek, karmaşık problemleri çok daha hızlı çözmemizi sağlayabilir. Kuantum bilgisayarlar klasik bilgisayarlardan çok farklı bir model içerdiğinden, her bir problemin çözümünün ve algoristmasının ayrı tasarlanması gerekmektedir. Bu nedenle kuantum bilgisayarlar, özellikle de yapay zekâ kullanım senaryoları, ilk aşamalarda sadece belli problemleri çözebilir olacaktır. Kuantum bilgisayarlar, spesifik problemlerin çözümünde milyonlarca kat hız oluşturabilmektedir.
İnsansı Yapay Zekâ
“İnsansı Yapay Zekanın gelmesi için gerek veri toplama gerek veri izleme mekanizmaları henüz yetersiz durumda olduğundan, insansı yapay zekanın yakın gelecekte yer almasının zor olduğunu öngörmekteyiz.”
Yapay zekâ, son on yılda hızlı ilerleme kaydetmesine rağmen, henüz teknolojik sınırlamaların üstesinden gelemedi. Kuantum bil- gisayarların benzersiz özellikleriyle, AGI (Yapay Genel Zekâ) elde etmenin önündeki engeller ortadan kaldırılabilir. Kuantum bilgi- sayarlar, makine öğrenimi modellerinin hızlı eğitimi ve optimize edilmiş algoritmalar oluşturmak için kullanılabilir. Özellikle GPT-3 teknolojisinin yapabildiği şeyleri görmek, insansı yapay zekâ ile ilgili beklentileri tekrar alevlendirecektir.
Temel Gelir
“Yapay Zekanın hızla gelişmesi, yeni iş kolları açarak istihdam sağlasa da iş kaybına uğrayan insan sayısının çok daha fazla olduğu gözlemlenmektedir. Bu gelişmeler temel gelir kavramını sık sık gündeme getirmektedir.”
Yapay Şirketler
“Her şeyi servis olarak alabilen tüzel kişilikler, çalışanların kısmen veya tamamen yapay zekâ ile çalışması ile büsbütün dijital kurumlara dönüşebilirler.”
Son yüzyılda gerçekleşen sanayileşme ile birlikte, şirketler hukuki ve sosyal devletlerden bağımsız yapılanmalarıyla sanayi ve ticarete yön verdiler. Tüzel kişiliğin hukuki anlamda tesisi ile birlikte sermayedarların tüzel kişiliklerle ilgili hukuki sorumlulukları giderek azaldı. Profesyonellerin aldıkları imza yetkileri ile şirketleri yönettiği, dolayısıyla olası hukuki sorunlardan sorumlu oldukları, sermayedarların ise firmaların işleyişinden kendilerini daha fazla izole edebildiği yapılarla, hisse senedi borsası gibi hızlı yatırım imkanları birleşince hızlı büyüme trendleri yakalandı. Firmaların sanayileşme sırasında yarattığı çevre kirliliği, çalışan sağlığını ve toplum sağlığını tehlikeye atma gibi sorunlardan yatırımcıların korunması, bu tarz kamu yararı gözetilmesi gereken konularda regülasyonlara ihtiyacı artırdı. Önümüzdeki dönemde özellikle şirketlerin sürdürülebilirlik ve çevre gibi faktörler de düşünülerek yapılanmasını hızlandırmak amacıyla yatırım teşviklerinin de artacağı bir döneme doğru geçmekteyiz.
Artırılmış İnsan ve İnsan Ömrü
“İnsanların hızla değişen dünyaya adapte olabilmeleri için genetik ve teknolojik yaklaşımları denemekten çekinmeyeceği bir gelecek bizi bekliyor.”
İnsanın dijitalleşen dünyada rekabette yer alabilmesi için 3 temel noktada doğasına müdahale etmesi beklenebilir:
Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
Elif AKÇAY
